Dnia 26 lutego 2021 roku Sąd Najwyższy wydał bardzo ciekawy wyrok (II CSKP 29/21) dotyczący stosunków majątkowych między konkubentami – pozorność pożyczki udzielonej między konkubentami na nabycie nieruchomości.
Wzmiankowany Sąd stwierdził, że: „z samego faktu, iż stroną umowy nabycia przedmiotowej nieruchomości była tylko jedna strona związku konkubenckiego nie można wywodzić, że konkubent dokonując nakładów w ramach pozostawania w związku faktycznym z tą stroną, pożyczał jej środki finansowe, które następnie zostały zaangażowane w tą nieruchomość. Na rozprawie w dniu 4 maja 2009 r. powód powoływał się na wspólne nabycie przez strony tej nieruchomości i ich wspólne zaangażowanie w prace remontowe, a także wyjaśnił przyczyny, dla których tylko pozwana była formalną właścicielką (k. 293). Sąd drugiej instancji uznał ponadto, że w takim stanie faktycznym, nawet gdyby pozwana podpisała umowę pożyczki z dnia 1 marca 2007 r., byłaby to czynność prawna pozorna, a przez to bezwzględnie nieważna (art. 83 § 1 KC)”. Powyższe rozważania wiązały się z następującym stanem faktycznym: „strony pozostawały w faktycznym związku (konkubinat) i wspólnie podjęły decyzję o zakupie nieruchomości w Belgii i po nabyciu przeprowadziły jej remont, choć jako strona kupująca występowała tylko pozwana. Zaliczka w kwota 10 000 euro na poczet ceny nabycia została uiszczona czekiem ze środków powoda, natomiast pozostałą część ceny pozwana zapłaciła z uzyskanego kredytu bankowego. Powód podejmował w dużej mierze decyzje co do wykonywanych robót, ponosząc część kosztów materiałów budowlanych, a także zatrudniał i opłacał robotników. Powód z faktu dokonania nakładów na zakup i remont nieruchomość, której formalną właścicielką jest pozwana wykreował roszczenie ze stosunku pożyczki, powołując się na zawarcie przez strony w dniu 1 marca 2007 r. umowy pożyczki, która jego zdaniem zostało też potwierdzone przez pozwaną w oświadczeniu z dnia 27 grudnia 2007 r. W przedstawionym stanie faktycznym Sądy obu instancji trafnie przyjęły, że nie może być mowy o zawarciu umowy pożyczki, gdyż faktycznie zakup nieruchomości w Belgii i jej remont, był wspólnym przedsięwzięciem stron, którego podłożem był ich związek konkubencki. Tego rodzaju przesłanki nie implikują elementów przedmiotowo istotnych adekwatnych dla powstania stosunku pożyczki uregulowanej w art. 720 i n. KC. Z samego faktu, iż stroną umowy nabycia przedmiotowej nieruchomości była tylko pozwana nie można wywodzić, że powód dokonując nakładów w ramach pozostawania w związku faktycznym z pozwaną, pożyczał powódce środki finansowe, które następnie zostały zaangażowane w tą nieruchomość. Na rozprawie w dniu 4 maja 2009 r. powód powoływał się na wspólne nabycie przez strony tej nieruchomości i ich wspólne zaangażowanie w prace remontowe, a także wyjaśnił przyczyny, dla których tylko pozwana była formalną właścicielką (k. 293). Sąd drugiej instancji uznał ponadto, że w takim stanie faktycznym, nawet gdyby pozwana podpisała umowę pożyczki z dnia 1 marca 2007 r., byłaby to czynność prawna pozorna, a przez to bezwzględnie nieważna (art. 83 § 1 KC)” (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 lutego 2021 r. II CSKP 29/21, Legalis).